عدم تقارن عضلانی

آیا درمانی برای عضلات نامتقارن وجود دارد؟

آیا یکی از بازوهایتان بزرگتر از دیگری به نظر می رسد؟ یا وقتی در حال اجرای حرکت جلو بازو دمبل تمرکزی هستید، برای دست چپ از وزنه 15 کیلویی استفاده می کنید، ولی با دست راست فقط توانایی جابه جا کردن دمبل 12.5 کیلویی را دارید؟! یعنی مشکل کار از کجاست؟

عدم تقارن عضلانی مشکلی است که با افزایش سابقه تمرین برای برخی افراد اتفاق می افتد. در موارد خاص، این مشکل می تواند به دلیل شرکت در بعضی فعالیت های ورزشی (که یک طرف بدن را بیشتر به کار می گیرند) ایجاد شود و در باقی موارد نیز معمولا به واسطه انجام مشاغلی اتفاق می افتد که در آنها فرد به طور مداوم و مکرر فقط با یک طرف بدن کار می کند. 

البته، به طور ژنتیکی، شکل و اندازه عضلات دو طرف بدن در بیشتر افراد متفاوت است و عوامل شغلی، ورزشی یا حتی عادتی معمولا فقط باعث تشدید این مساله می شوند. در نتیجه، فرد احساس می کند که یک طرف بدنش از قدرت یا اندازه بیشتری نسبت به طرف دیگر برخوردار شده است. قابل توجه ترین مشکل در این زمینه معمولا تفاوت قدرت بین دو طرف بدن است، اما در برخی موارد هم ورزشکار با تفاوت سایز در دو طرف مواجه می گردد.

اگر یک طرف بدنتان واقعا از طرف دیگر قویتر است یا این که به خاطر تفاوت سایز حتی برای پوشیدن تی شرت های اندامی هم مشکل دارید، می توانید راهکارهای پیشنهادی زیر را امتحان کنید:

 

استفاده از حرکات یک طرفه (تک دست یا تک پا) را افزایش دهید.

برای شروع، اولین نکته حائز اهمیت این است که تعداد حرکات یک طرفه را در برنامه تمرینتان افزایش دهید. این کار به شما اجازه خواهد داد تا هر طرف بدن را به شکل کاملا موثری ایزوله (جدا) کنید و کل تحریکات تمرین را تحت کنترل داشته باشید. با استفاده از حرکات یک طرفه با دمبل یا کابل دقیقا می دانید که چه مقدار فشار را به هر سمت بدن وارد کرده اید، در حالی که این موضوع در زمان تمرین با هالتر صدق نمی کند؛ در حین تمرین با هالتر یا اجرای دیگر حرکات دو طرفه، طرف قوی تر معمولا بخش بیشتری از فشار را متحمل می شود و همین موضوع به افزایش تفاوت بین سایز یا قدرت دو طرف بدن دامن می زند.

دیگر مزیت استفاده از حرکات یک طرفه این است که عضلات مرکزی هم به میزان بیشتری تحت فشار قرار می گیرند، چون عضلات شکم برای حفظ تعادل بدن وارد عمل می شوند. فقط باید دقت کنید که شکل صحیح اجرای حرکات از دست نرود، چون این مساله هنگام انجام حرکات یک طرفه زیاد اتفاق می افتد. اگر متوجه شدید که شکل اجرای حرکت به مرور در حال خراب شدن است، بلافاصله تمرین را متوقف نموده و استراحت کنید؛ اگر پس از استراحت هم قادر به اجرای حرکت با شکل صحیح نبودید، حتما وزنه را برای ست بعد سبک تر کنید.

عدم تقارن عضلانی

حرکات دو طرفه هم اگر با دمبل یا سیم کش دو طرفه (مانند دستگاه کراس اور) اجرا شوند، می توانند در رفع یا کاهش عدم تقارن مفید باشند، چون در این حرکات هم فشار وارده به دو طرف بدن کاملا مجزا بوده و طرف قوی نمی تواند سهم بیشتری در جابه جایی وزنه داشته باشد.

برای رفع تفاوت های حجمی، مقدار و دفعات تمرین را افزایش دهید:

اگر عدم تقارن شما از نوع تفاوت در حجم و اندازه عضله است، شیوه تمرینتان باید اندکی متفاوت تر از تمریناتی باشد که برای تفاوت های قدرتی به کار می روند. یکی از فاکتور هایی که باید روی آن تمرکز کنید، افزایش مقدار کلی تمرین برای طرف کوچکتر است. البته، مقدار تمرین برای طرف کوچکتر باید فقط کمی از طرف دیگر بیشتر باشد_و نه در حدی که امکان ریکاوری مناسب از عضله مورد نظر گرفته شود.

برای دستیابی به این هدف معمولا افزایش تعداد ست ها بهتر از افزایش تعداد تکرارهای تمرین است، چون سنگینی وزنه ها باید همچنان در سطح معقولی حفظ شود. بهترین رویکرد این است که ابتدا دو تا سه حرکت از حرکات عادی تمرین (مثلا پرس سینه و بالاسینه با هالتر) را با هدف نگهداری اجرا کنید تا حجم فعلی طرف مخالف هم حفظ شود. سپس، هنگامی که این چند ست اولیه به اتمام رسیدند، می توانید یک حرکت مجزا را برای طرف کوچکتر انتخاب نموده و چند ست از آن را اجرا کنید. اگر همان مثال تمرین سینه را در نظر بگیریم، این حرکت می تواند پرس سینه با دمبل تک دست باشد.

عدم تقارن عضلانی 2

پرس سینه با دمبل تک دست: نمونه ای از حرکات یک طرفه که می توانید برای بهبود تقارن سینه از آن استفاده کنید.

فاکتور دیگری که در همسان سازی حجم در دو طرف بدن نقش دارد، افزایش دفعات یا همان فرکانس تمرین است. شما می توانید علاوه بر جلسه اصلی تمرین روی عضله مورد نظر، یک جلسه دیگر را با فاصله حداقل دو روز از جلسه اول اجرا کنید. این جلسه دوم صرفا برای طرف کوچکتر عضله اجرا می شود و با افزایش هر چه بیشتر در دفعات و حجم تمرین، موجب رشد بیشتر در این ناحیه می گردد. در ضمن، اگر تعداد جلسات تمرینتان محدود است و از نظر زمان در مضیقه هستید، اصلا جای نگرانی وجود ندارد؛ این جلسه دوم الزاما نباید خیلی وقت گیر باشد و شما می توانید تقریبا در انتهای تمرین هر عضله دیگری به اجرای آن بپردازید.

 

برای رفع تفاوت های قدرتی، وزنه ها را افزایش دهید:

اگر عدم تقارن شما به شکل اختلاف قدرت (و نه حجم عضله) نمود پیدا کرده است، پس باید بیشتر بر جنبه وزنه ای قضیه تمرکز کنید! برای رفع این مشکل باید وزنه های یک طرف بدن را در حد نگهداری انتخاب نمایید، ولی برای طرف ضعیف تر از اضافه بار پیشرونده استفاده کنید. معمولا بهترین روش این است که بیشتر تمرینتان را بر پایه حرکات یک طرفه طراحی کنید، زیرا اجرای ست های نگهداری در حرکات معمولی ممکن است باعث پیش خسته شدن طرف ضعیف تر شود و این چیزی است که باید از آن پرهیز کنید. 

شما باید تمرین طرف قوی تر را با وزنه ای که در حال حاضر قادر به جا به جا کردن آن هستید، ادامه دهید و این وزنه را همچنان ثابت نگه دارید تا قدرت طرف ضعیف تر به مرور با آن برابر شود؛ با این روش، در سمت قوی تر دچار افت قدرت نشده و فقط در شرایط فعلی متوقف می شوید. از سوی دیگر، وزنه طرف ضعیف را باید به مرور افزایش دهید تا قدرت هر دو طرف در نهایت برابر شود. این روش ممکن است کمی وقت گیر باشد، اما اگر به وضوح شاهد افزایش قدرت تدریجی در طرف ضعیف بودید، بدانید که در مسیر صحیح قرار گرفته اید.

 

دلیل ایجاد این وضعیت را مورد بررسی قرار دهید:

در نهایت، بهتر است به بررسی علت عدم تقارن بپردازید. اگر این کار را انجام ندهید، به احتمال زیاد در آینده باز هم با این مشکل مواجه خواهید شد. در برخی موارد ممکن است قادر به تغییر شرایط نباشید (مثلا هنگامی که علت عدم تقارن یک فعالیت شغلی است)، اما شناخت دلیل مشکل می تواند به شما کمک کند تا تمریناتتان را در جهت غلبه بر آن تنظیم کنید. 

این مساله لزوما به معنای اجرای همیشگی حرکات یک طرفه نیست، بلکه به این معنی است که شاید نیاز باشد به طور مداوم از حرکات بیشتری برای تمرین روی طرف ضعیف تر استفاده کنید. معمولا رفع عدم تقارن در قدرت ساده تر است و شما می توانید میزان پیشرفت را به مرور زمان ارزیابی کرده و اصلاحات لازم را انجام دهید.

 

بازوهای نامتقارن

یکی از بخش هایی که بیش از عضلات دیگر در معرض عدم تقارن قرار دارد، یا شاید بهتر است بگویم عدم تقارن آن بیش از عضلات دیگر مورد توجه قرار می گیرد، بازو است. بالاخره همه عاشق تمرین بازو و افزایش حجم آن هستند و طبیعی است که وسواس بیشتری هم در این مورد به خرج دهند. دقیقا به همین دلیل، در این مطلب هم برای عضلات بازو استثناء قائل می شوم و راهکار رفع عدم تقارن در این گروه عضلانی پر طرفدار را به شکل ویژه در اختیار شما می گذارم. 

قبل از اینکه به سرعت به اجرای برنامه پیشنهادی بپردازید، حتما به این نکته توجه کنید که تقریبا همه ما تا حدودی با عدم تقارن در دست هایمان مواجه هستیم و یکی از بازوهایمان کوچکتر از دیگری است. اگر این تفاوت حجم در حد یک سانتی متر یا کمتر باشد، معمولا به چشم نمیاد و نیازی هم نیست که نگران رفع آن باشید. اما، اگر تفاوت بیشتر از اینها باشد، هم از نظر ظاهری برای شما ناخوشایند خواهد بود و هم عدم تقارن قدرت ناشی از آن ممکن است در تمرینات سنگین (مانند پرس سینه) برایتان مشکل ساز شود. در این موارد است که باید حتما برای رفع مشکل وارد عمل شوید. 

در طرح پیشنهادی زیر، تمام موارد لازم برای رفع عدم تقارن در سایز عضلات بازو لحاظ شده است. اجرای حرکات یک طرفه، افزایش حجم تمرین و در نهایت، افزایش دفعات تمرین برای طرف کوچکتر همگی در رسیدن به این هدف به شما کمک خواهند کرد (در جدول های 1 و 2 را ببینید). به علاوه، استفاده از تکنیک سوپرست در برنامه دوم به شما اجازه خواهد داد تا هم عضلاتتان را با شدت بالاتری تحت فشار بگذارید و هم در زمان صرفه جویی کنید. 

برنامه اول را در اوایل هفته اجرا کنید و یک جلسه تمرین کامل را به آن اختصاص دهید. برنامه دوم تمرین را می توانید در اواسط هفته و حتی در انتهای تمرین هر یک از عضلات دیگر اجرا کنید، به شرطی که بازوها حداقل 48 ساعت پس از جلسه اول استراحت کرده باشند. این برنامه را به مدت چهار هفته دنبال کنید تا تفاوت سایز بازوهایتان به حداقل برسد.

برنامه تمرین عدم تقارن عضلانی
error: Content is protected !!